اهداف :
آشنایی با دندانپزشکی عنوان مقاله ای است که امیدواریم هر هفته شاهد به روز رسانی آن باشیم. ما تمام تلاش خود را بکار خواهیم بست تا شما را هر چه بیشتر با علم دندانپزشکی، بهداشت دهان و دندان، مراقبت ها از ساده تا سطوح حتی حرفه ای آشنا سازیم. بی گمان بالا بردن سطح دانش و آگاهی، نقش موثری در سلامت جامعه خواهد داشت.
ترس از دندانپزشکی و نحوه ارائه مراقبت و خدمات آن به میزان متفاوت در سطح وسیعی در جوامع وجود دارد. بی شک، بالا بردن سطح آگاهی و نیز پذیرفتن لزوم درمان و مراقبت از دهان و دندان از سوی افراد جامعه در سطوح مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، تاثیر بسزایی خواهد داشت.
رفتارها، عقاید، اندیشه ها و حتی سطح دانش افراد جامعه در پذیرش اهمیت رسیدگی به بهداشت دهان و دندان بسیار متفاوت است. لزوم بازنگری نحوه آموزش در مقاطع مختلف تحصیلی، از دوران ابتدایی تا دانشگاه بسیار ملموس است.
مقدمه ای کوتاه :
لزوم آشنایی هر چه بیشتر مردم به دانش مورد نیاز در مراقبت از دهان و دندان، و نیز نقش و اهمیت آن در بهبود سلامت کل بدن بر هیچ کس پوشیده نیست.
برنامه ریزی ادواری و مناسب برای معاینه سلامت دندان ها نیازمند حضور فعال تر کلیه دندانپزشکان در این زمان است. فهم دقیق تاثیر بهداشت دهان و دندان در سلامت جسم و روان و نیز لزوم مراجعه جهت معاینات دوره ای، از جمله مبانی می باشد که نیازمند تامل و توجه بیشتر است.
هر لبخند، قطعا دارای تاثیر بسیار زیادی در بعد روحی و روانی هر فرد خواهد داشت. شادابی و داشتن روحیه ای قوی بی شک، به دنبال یک لبخند زیبا با داشتن دندان های سالم و مرتب آشکار خواهد گشت. لبخندی که فرد به فکر پنهان کردن آن به دلیل داشتن دندان های خراب و در حد وسیع تر، نداشتن دندان، نیست.
امید است تا با مشارکت و حضور فعال شما خوانندگان این مقاله، بتوانیم سطح سلامت جامعه خود را بیش از پیش گسترده نموده و راه را برای تقویت توانمندی های خود هموار سازیم.
تاریخچه ای کوتاه از دندانپزشکی :
بنابر تاریخچه های موجود در جهان، علم دندانپزشکی از زمان های قدیم مورد توجه بوده و قدمت بسیار طولانی دارد. در یکی از نامه هایی که یکی از پزشکان درباری برای پادشاه نوشته و به صورت مجموعه ای از لوحه های گلی کشف شده است، مطالبی در مورد کشیدن دندانها وجود دارد. این پزشک دندان های بیمار را در تولید بیماریهای عفونی مسئول دانسته است.
در قرن پنجم دو نمونه از دندان های مصنوعی گیره دار، ساخت فنیقی ها در گورستان سیدون کشف شده است . مبداً علم دندان پزشکی در مصر قدیم به قرن ششم قبل از میلاد بر می گردد .
چینی ها اولین کسانی بودند که مسواک را اختراع کردند . آنها در طب سوزنی برای علاج دندان درد از فروکردن سوزن داخل دندان به منظور بیرون کشیدن مواد فاسد استفاده می کردند .
تاریخ معتبر و موثق دندان پزشکی از آثار بقراط شروع می شود . از اهمیت ویژه نوشته هایش که قرن ها مورد قبول پزشکان واقع شده قانون بقراطی است که می گوید فقط دندان های لق را باید کشید.
جالینوس که پس از بقراط بزرگترین پزشک ادوار قدیمی بود، اولین کسی بود که در مورد عصب دندان مطالبی را عنوان کرده است.
زکریا رازی که پیش قدم ترین پزشکان اسلامی محسوب می شد پرکردن حفرات پوسیده را با سیمانی که از زاج به دست می آید توصیه نموده است.
در سال ۱۸۷۷ ویلکرسون اولین صندلی هیدرولیک را اختراع کرد. در زمینه پروتز نیز کم کم در آلمان پزشکان تغییرات بنیادی در علم پروتز به وجود آوردند.
بلاک به عنوان یک مخترع، معلم و نویسنده، کمک های ارزنده ای به پیشرفت دندان پزشکی انجام داد. وی کتابهای زیادی در زمینه دندان پزشکی نوشت. همچنین روش های تهیه حفرات را طبقه بندی و مرتب نمود .
کنتاکی، اولین ایالتی بود که قانون را برای تحت نظم در آوردن کار دندانپزشکی وضع نمود. به این ترتیب با تلاش مستمر و تحقیقات فراوان علم دندانپزشکی روز به روز پیشرفت های بیشتری کرد.
جایگاه و اهمیت فرهنگ سازی :
در حال حاضر دانش دندانپزشکی هر روز پیشرفته تر و از تجهیزات و فناوری های جدیدتری برخوردار می گردد. بهداشت دهان و دندان در کلیه جوامع مورد توجه قرار گرفته است. تکنیک های روز دنیا در پیشبرد این دانش رو به فزونی است. روزانه مقالات علمی، تحقیقاتی و پژوهشی فراوانی در باره این حرفه چاپ می شود.
سازمان هایی چون، سازمان بهداشت جهانی روزهای خاصی را به این حرفه اختصاص داده و از جنبه های متفاوتی آن را مورد بررسی قرار می دهند. از مباحث بسیار ساده مانند رعایت بهداشت دهان و دندان تا مطالب بسیار پیچیده، روزانه حجم عظیمی از اخبار روز دنیا را به خود اختصاص داده است.
امید که رعایت بهداشت دهان و دندان و نیز مدیریت صحیح و هدفمند پیشگیری ، مراقبت و درمان در کلیه جوامع به فرهنگی مبدل گردد تا شاهد ارتقای هر چه بیشتر سلامت جامعه گردیم.
برقرار کردن ارتباط با بیمار :
یکی از نکات بسیار مهم در هر ملاقاتی، برقراری ارتباط صحیح می باشد. برخورد با بیمار در اولین جلسه بسیار مهم است. مسئله مهمی که به آن باید توجه کنیم این است که بیمار را درجریان اطلاعات بدست آمده در طی معاینه قرار دهیم و اهمیت توجه به این نکات را در نتیجه نهایی درمان به او گوشزد کنیم.
طبقه بندی هاوس :
سال ها پیش دکتر هاوس یک طبقه بندی علمی در مورد شرایط فکری بیماران پیشنهاد نمود، به شرح زیر :
- بیماران فیلسوف منش :
بیمارانی هستند که مایلند نظر دندانپزشک را بدون چون و چرا قبول کنند و می دانند که دندانپزشک بهترین کار ممکن را انجام می دهد و از نظر شرایط فکری برای معالجه موفقیت آمیز ایده آل هستند .
- بیماران بی اعتناء :
به دندانها و سلامت دندان هایشان کم توجه هستند. برای کار دندانپزشک ارزش قائل نیستند و اگر دندانشان اشکالی داشته باشد به آسانی از آن می گذرند. در مورد این بیماران باید دقت بیشتری صرف کرده و در مورد ارزش کار دندانپزشک به آنها توضیح داده شود.
- بیماران خورده گیر :
در مورد هر کاری ایراد می گیرند از دندان پزشک سابق خود ایراد می گیرند و راضی نیستند و این را به این علت می دانند که دندانپزشک قبلی از دستورات آنها اطاعت نکرده است. نشناختن بیماران خورده گیر در هنگام تشخیص مشکلات زیادی ایجاد می کند. کنترل شدید این بیماران ضروری است. چون اگر به نحو صحیح کنترل نشوند در هنگام درمان می توانند مزاحم باشند. در این میان نقش پرستار دندانپزشک می تواند مؤثر باشد . در مورد این بیماران باید آنها را به موقع بشناسیم و فکرآنها را عوض کنیم. در این صورت ممکن است بتوان به آنها علی رغم میل خودشان کمک کنیم.
- بیماران شکاک:
بیمارانی هستند که از درمان های قبلی نتایج نامطلوبی گرفته اند. بنابراین شک دارند که اصولاً کسی بتواند به آنها کمک کند. از نظر سلامتی وضع بدی دارند. این بیماران سعی کرده اند که بیماران خوبی باشند اما حالا به نظرشان می رسد که درمان ناپذیر هستند. اغلب آنها ناراحتی هایی مثل از دست دادن همسر، مسائل مالی و ... که به وضعیت دهانی آنها ارتباطی ندارد، دارند آنها فکر می کنند همه چیز بر ضد آنهاست و شک دارند کسی بتواند به آنها در مورد مشکلاتشان کمکی به آنها بکند. این بیماران علاوه بر درمان به مهربانی و همدردی نیاز دارند. زمان در نظر گرفته شده برای این بیماران باید بیشتر باشد .
در تشخیص بیماران مراجعه کننده، بررسی حالات فکری آنان از اهمیت خاصی برخوردار است. طرز فکر بیماران و واکنش های او در طی جلسات ملاقات تشخیص داده می شود. در مطب باید انتظارات مریض شناخته شود. آنچه که در دندان پزشکی از سایر موارد اهمیت بیشتری دارد رضایت بیماران از شیوه درمان می باشد که منجر به همکاری بیشتر می شود.
فعالیت تحقیقی بر روی دو گروه :
در تحقیقی که بر روی دو گروه از بیماران صورت گرفته است درگروه اول اطلاعاتی در مورد بیماری و تشخیص و درمان عوارض ناشی از آن داده شده و درگروه دوم چنین اطلاعاتی داده نشده است. گروه اول کمتر از دردهای پس از درمان شکایت دارند. درحالی که گروه دوم اضطراب بیشتری داشته که این اضطراب موجب تشدید فشار های عصبی شده و به نوبه خود روند بهبود وی را مختل می سازد. به علاوه این گروه به علت کمبود اطلاعات در مورد استعمال داروها و مراقبت های پس از درمان با مشکلات فراوانی روبه رو شدند. باید بدانیم که بیمار به کمک نیاز دارد و کسی را جست وجو می کند که اطلاعات کافی در مورد مشکلاتش را در اختیارش قرار دهد. هرچه اینگونه اطلاعات صحیح تر و واقعی تر باشد، مریض بیشتر اعتماد می کند و روند درمان بهتر انجام می گیرد.
دندانپزشک باید به اعتراضات و شکایات بیمار گوش دهد. با توجه به برنامه های درمانی به شکایات او پاسخ دهد. چون که بیمار اگر ببیند کسی به حرف ها و شکایات اوگوش می کند اعتمادش بیشتر می شود. البته پاسخ گویی به شکایات حتماً باید اصولی باشد.
طرز برخورد پرستار و دندانپزشک باید آمیزه ای از مهربانی و علاقه نسبت به بیماران و مشکلات آنان باشد. ملاقات برنامه ریزی شده به بیمار کمک می کند که احساس راحتی کند و بین طرفین، احترام متقابل که موضوعی اساسی است به وجود آید.
اگر بیمار تجربه نامطلوبی در گذشته داشته باشد بایستی در مورد آن صحبت شود. این کار موجب می شود تا از چگونگی آن اطلاع حاصل نموده و از بکارگیری عواملی که روی بیمار تاثیر سو داشته، دندانپزشک با استفاده از تلقین، بیمار را در جهت مطلوب هدایت کند. مثلاً اگر بیماری درد دارد به او بگویید: مطمئناً وقتی به منزل رفتید احساس درد نخواهید داشت زیرا نتیجه معاینات نشان می دهد که شما فردی قوی و مقاومی هستید.
در انتخاب نوع درمان به بیمار باید حق تصمیم گیری دهیم. به این صورت که او را فقط راهنمایی کنیم و با توجه به شرایط روحی و روانی، بهداشتی و وضعیت اقتصادی در انتخاب نوع درمان به اوکمک کنیم.
برخورد با بیمار بسته به جنس، سن و شغل فرق می کند. معمولاً افراد مسن تر کم حوصله ترند و باید با ملایمت با آنها برخورد نمود. و از طرفی برخورد با اطفال نیز بسیار حائز اهمیت است که بعداً راجع به آن توضیح داده می شود . در درمان های زیبایی معمولاً خانم ها حساسیت بیشتری نشان می دهند.
به طور خلاصه باید رفتاری ملایم، جدی و عاری از هرگونه تحمیل و تحقیر همراه با حس همدردی با بیمار داشته باشیم. برخورد پرستار و دندانپزشک اهمیت زیادی دارد زیرا ممکن است که با یک برخورد اشتباه و نسنجیده تاٌثیر نامطلوبی روی بیمار گذاشته و اولین تجربه دندانپزشکی او را مخدوش کنیم.
دستیار دندانپزشک باید بیمار را با تعرفه های جاری درمان آشنا کند. البته اول باید روش های بهتر درمان توضیح داده شود بعد هزینه آنها را به اطلاع مریض برسانند. مثلاً در مورد پروتز باید توضیح دهد که پروتز فیکس از متحرک بهتر است و مزایای آن را بگوید. یا مزایای پروتزهای ترموپلاستیک نسبت به پروتز های آکریلی را به بیمار شرح دهد و بعد تفاوت قیمت آن را بگوید.
کنترل رفتار کودک :
به طور کلی دندانپزشک و پرستاران در این حرفه باید از روانشناسی کودک اطلاع داشته باشند تا بتوانند درمان خوبی ارائه دهند. دندانپزشکی تجربه ای است که کودک باید با آن آشنا شود. محیط مطب و چگونگی دکوراسیون مطب و وسایل دندانپزشکی مورد استفاده، پوسترها و عکس های روی دیوار و ... باید متناسب با روحیه کودک تنظیم شود .
اصولاً در اولین جلسه برخورد دندانپزشک با کودک باید صرفاً جنبه آشنایی و معرفی دستگاه ها را داشته باشد. در درمان کودکان بایستی به سن و مرحله تکامل آنان توجه داشته باشیم .
در دو سالگی، کودک علاقه زیادی به آب دارد که خود می تواند شروع مؤثری جهت آشنایی با وسایل دندانپزشکی باشد. این آشنایی می تواند با نشان دادن سرنگ آب و هوا شروع گردد. بهتر است طفل با حضور والدین معالجه و تحت درمان قرار گیرد.
در سه سالگی، کودک بهتر کنترل می شود. باید در مورد کارهای دندانپزشکی به وی توضیح دهیم. کودک علاقه زیادی به صحبت کردن و گفتن داستان دارد. در این سن بهتر است نکات منفی را کمتر به کار برد. در این سن کودک علاقه دارد آنچه را که از آن نهی می شود را انجام دهد. در این سن بهتر است تا آشنایی طفل با محیط و دندانپزشک و سایر کارکنان با حضور والدین باشد.
در چهار سالگی، کودک با علاقه به توضیحات گوش می دهد. به سوال ها جواب می دهد. کودک مثبت تر است و راحت تر می شود با او صحبت کرد. علاقه زیادی به سوال کردن دارد. گاهی ترجیح می دهد تا توضیح قابل فهم تری به وی دهیم. در غیر اینصورت احساس می کند که برایش کاری انجام نمی دهیم. به طور علمی، کودک چهار ساله همکاری لازم را در مطب دارد. در این سن کودک علاقه مند به غلو کردن و گفتن داستان های خیالی دارد.
در پنج سالگی، کودک آماده قبول فعالیت های اجتماعی است. ترس از ترک کردن والدین را ندارد. اگر به طور صحیح راهنمایی شده باشد از رفتن به مطب دندانپزشکی واهمه ای ندارد. کودک در این سن علاقه مند به وضع ظاهر و لباس خود می باشد. بنابراین تعریف از وضع ظاهری لباس،کفش و ... وسیله مناسبی جهت شروع صحبت است. این سن، بهترین و مناسب ترین سن برای کارهای دندانپزشکی است.
شش سالگی، یکی از مشکل ترین سنین جهت معالجه است. مانند کودک چهارساله از افراد جدید واهمه دارد. چون مدرسه می رود اثرات محیط در وی مؤثر می باشد که می تواند این اثرات مثبت یا منفی باشد . ازآسیب بدنی بسیار می ترسد و کوچک ترین خراش در بدن یا دیدن کمی خون می تواند کودک را به اوج ترس برساند.
در هفت تا دوازده سالگی، درجه ی استقلال کودک و عدم نیاز به والدین روز به روز بیشتر می شود. با وجود داشتن ترس، سعی می کند روی آن سرپوش بگذارد .
در برخورد با اطفال، پرستار و یا دندانپزشک کودک، باید تا زانو خم شده، مقابل کودک قرار گرفته و با او آرام صحبت کند. همچنین گرفتن دست کودک در هنگام ورود به مطب، ممکن است مفید واقع شود.
انتظار طولانی، کودکان را بیشتر مضطرب می کند. باید برای آنها زمان مناسبی را انتخاب کرد. در برخورد با بچه های ترسو باید علت ترس را جویا شد و به آنها اطمینان و قوت قلب داد. بچه های کوچک از وسایل دندانپزشکی می ترسند. به همین علت وسایلی مثل سرنگ تزریق و ... نباید در معرض دید کودک باشد. اغلب کودکانی که مدرسه می روند کلمه تزریق را می شناسند لذا باید از به کاربردن آن وکلماتی مانند سرسوزن و ... خودداری شود.
به طور کل باید با اطفال برخوردی با صبر و حوصله و درعین حال با مهربانی و قاطعیت داشت. در مورد کودکان لوس و پرتوقع استفاده از زور بی تاٌثیر نیست و به والدین این کودکان نباید اجازه ورود به مطب را داد.
آناتومی بدن :
آناتومی انسانی ساختار بدن را مطالعه می کند و فیزیولوژی به مطالعه عملکرد اعضای مختلف می پردازد .
انواع سلول :
سلول کوچکترین واحد زنده بدن است که از ساختارهای میکروسکپی و شیمیایی تشکیل شده است. انواع سلول ها عبارتند از سلول های اپیتلیایی، پیوندی، ماهیچه ای وعصبی که از تجمع این سلول ها بافت همنام آنها تشکیل می شود .
بافت اپیتلیایی:
از یک لایه صفحه مانند سلولی تشکیل شده است که سطوح خارجی بدن مثل پوست وپوشش حفره های دهان وروده ها را می پوشاند به
اپیتلیوم پوشاننده حفره دهان که در حالت طبیعی با بزاق مربوط می شوند موکوس یا غشای مخاطی می گویند .
بافت همبندی :
بافت همبندی نرم اتصال دهنده اجزاء مختلف بافت ها و اندام ها است . ماده بین سلولی بیشترین قسمت بافت همبندی بوده مثلاً خون یک بافت "هم بند" است.
بافت عضلانی :
این بافت حرکت بدن را تاٌمین می کند .
بافت عصبی :
سلول های عصبی سیستم انتقالی بدن را تشکیل می دهد .
اندام ها :
اندام قسمت فعال بدن بوده ومجموع اندام ها سیستم را تشکیل می دهد .
انواع سیستم :
- سیستم پوششی :
از بدن درمقابل انتقال عفونت و از دست دادن آب حفاظت می کند. در تنظیم دمای بدن نقش دارد. حس دما، درد و لمس را دریافت میکند .
- سیستم اسکلتال یا استخوانی :
چهارچوب بدن بوده و ساختمان هایی مثل قلب، مغز و ریه هارا حفاظت می کند.
- سیستم عضلانی :
به بدن توانایی حرکت می دهد .
- سیستم قلبی وعروقی :
خون را به تمام قسمت های بدن می رساند .
- سیستم گوارشی :
غذا از طریق راه های غذایی بلعیده می شود و در دستگاه گوارش هضم می شود .
- سیستم تنفسی :
ریه ها و راه های هوایی اکسیژن را جذب و دی اکسید کربن را دفع می کند .
- سیستم دفعی :
کلیه ها و مثانه مسئول دفع آب اضافی و مواد زائد می باشند .
- سیستم تولید مثل :
سیستم تولید مثل باعث بقای نسل انسان ها می گردد.
- اندوکرین :
این غدد هورمون هایی ترشح می کند که مستقیماً وارد خون شده و مراحل شیمیایی مهم بدن را تنظیم می کند. مثل کنترل رشد
طبیعی که توسط هیپوفیز انجام می شود .
- سیستم عصبی :
اعمال حرکتی و اعمال حسی مثل دریافت نور، صدا، تماس، حرارت، بو و ... توسط مغز و اعصاب کنترل می شود .
- سیستم گوارش :
این سیستم طی مراحلی مواد مفید مورد نیاز سلول ها را از غذا به دست آورده و توسط جریان خون به آنها منتقل می کند. مرحله هضم غذا به جویدن و تبدیل غذا به ذرات کوچکتر شروع می شود. در طی این مرحله بزاق با ذرات غذایی ترکیب شده و عمل بلع را تسهیل میکند . در ابتدای مرحله بلع غذا با نیرو به مری رانده می شود، با ورود توده خمیری شکل به مری دیواره مری انقباض یافته و آن را به معده می فرستد .
درمعده غده هایی وجود دارد که اسید و آنزیم ترشح می کند. اسید معده باکتری ها را کشته، بنابراین بدن را در مقابل حمله باکتری ها محافظت می کند. و همچنین محیط را برای فعالیت شیمیایی آنزیم های معده آماده می کند. غذا طی ۴ ساعتی که در معده می ماند با آنزیم های موجود ترکیب می شود. سپس غذا وارد روده کوچک که تقریباً چندین متر طول دارد شده و در آنجا هضم آن کامل می شود .
مویرگ های خونی دیواره روده فراورده های مفید حاصل از هضم غذا را به جریان خون منتقل می کنند. سپس مواد زائد غذایی به روده بزرگ رفته و باقی مانده آب آن به جریان خون منتقل شده و آنگاه به صورت توده تقریباً سفتی از طریق رکتوم دفع می شود .
نقش دندانها در سلامت و جویدن :
وظیفه دندان ها تبدیل غذا به تکه های کوچکتر است تا عمل هضم به راحتی صورت گیرد. اگر دندان ها را از دست بدهیم در سیستم گوارشی مشکلاتی به وجود می آید و علاوه بر نقش جویدن ، دندانها در زیبایی و صحبت کردن نقش مهمی دارند.
حفره دهان :
حفره دهان به دو قسمت تبدیل می شود :
قسمتی که بین لب ها و دندان ها وگونه ها قرار می گیرد. وستیبول خارجی یا سالکوس باکالی نام دارد لب ها و گونه ها به وسیله یک بافت رشته ای شکل فیبروزه به نام فرنوم به فک متصل می شود. فضای بین سطوح داخلی دندان ها در هر سمت وستیبول داخلی یا حفره دهان نام دارد .
گونه، سقف دهان PaLate ،کف دهان و زبان از یک لایه اپی تلیوم مرطوب به نام غشا مخاطی پوشیده شده اند . در غشا مخاطی دهان عروق خونی فراوانی وجود داشته که رنگ صورتی مایل به قرمز آن را ایجاد می کند. به این لایه همچنین اعصاب زیادی وارد شده در نتیجه بسیار حساس است.
غدد بزاقی :
به دو نوع اصلی و فرعی تقسیم می شود. غدد بزاقی فرعی به صورت پراکنده در غشا مخاطی پوشاننده ی حفره دهان قرار گرفته و به طور مستقیم بزاق را به سطح مخاطی ترشح می کند .
غدد بزاقی اصلی سه جفت بوده و در خارج از دهان قرار دارند . این غدد حاوی مجاری هستند که مخاط را سوراخ کرده و بزاق را داخل دهان می ریزد . این غدد زوج بوده و به صورت قرینه در هر سمت قرار دارند .
غدد بزاقی پاروتید :
مجرای آنها مخاط وستیبول باکال ناحیه مولر دوم فک بالا را سوراخ کرده وارد حفره دهان می شود .
غدد تحت فکی :
به صورت قرینه در سطح داخلی زاویه مندیبل یا همان فک پایین قرار گرفته است . مجرای این غدد از پشت دندان های ثنایای پایین به داخل دهان می ریزد .
غدد زیر زبانی :
درکف دهان و در زیر زبان قرار گرفته اند که چندین مجرا داشته که به طور مستقیم وارد کف دهان می شود .
سقف دهان از کام سخت ( hard plant ) وکام نرم ( soft plant ) به وجود آمده است . کام نرم در پشت کام سخت قرار دارد .
زبان :
اعمال مهمی نظیر چشیدن، صحبت کردن و بلع را به عهده داشته و درهنگام جویدن غذا را بالا و پایین می برد . زبان در قسمت قدامی با یک رشته فیبروزه به نام فرنوم زبانی به کف دهان متصل می شود. بنابراین می تواند در قسمت قدام متحرک باشد.
ادامه دارد ۲ ....
ادامه دارد .............
بازدیدها: 328
